kathakadi

કથાકડી, એક સામાન્ય ફેસબુક પોસ્ટને બ્લોગપોસ્ટ દ્વારા ત્યારબાદ ઈબુક દ્વારા અને લિમ્કા વર્લ્ડ રેકોર્ડ જેવા વૈશ્વિક સ્તરે નોંધનીય પ્રમાણપત્ર સાથે સૌને નવાઝયા એવા સર્વગ્રાહી સામૂહીક સફળતા બક્ષતો સાહિત્યિક અને સર્જનાત્મક; સકારાત્મક તથા બહોળા સહકાર થકી કરાયેલ નવલ વાર્તા પ્રયોગ. #કુંજકલરવ

૦૮.૦૧.૨૦૧૫ના ‘રોજ હું એક વાર્તાનો ફકરો લખી મૂકું છું શું આપને આ વાર્તાને આગળ વધારવા જેવી લાગે તો એ પછીની કડી તમે લખી શકો એવો વાર્તા પ્રયોગ કરવાનું નક્કી કર્યું છે.’ એવી વાત નીવા રાજકુમાર નામક ફેસબુક પ્રોફાઈલમાં વાંચી. જે પોસ્ટની નીચે એક બ્લોગ લિંક હતી. જેને ક્લિક કરીને વાર્તાનો પ્રારંભિક હિસ્સો વાંચ્યો. વાર્તા નાયિકાની મનોવ્યથા અને નાયકની લાક્ષણીકતા આકર્ષક લાગી. આગળ વાંચવાની આતૂરતા વધતી ગઈ. હજુ તો સાતમો હપ્તો શરુ થયો એ સમયે મારું વ્યક્તિગત ફેસબુક પ્રોફાઈલમાં વણજોઈતી મુશ્કેલી ઉભી થઈ અને એ પ્રોફાઈલ બંધ થઈ. એ સમય દરમિયાન નીવા બહેનને કહી રાખ્યું હતું કે ‘તમને યોગ્ય લાગે ત્યારે મને યાદ કરજો. મારી જગ્યા રાખજો હું લખીશ.’

હું ફેસબુકવિહોણી થઈ, છતાંય બ્લોગ પર કડી વાંચતી રહી, મારું પ્રોફાઈલ ડોઢેક મહીનો વિત્યો પછી શરુ થયું અને ત્યારે ૧૯મી કડી વડીલ મિત્ર વત્સલ ઠક્કરની ચાલતી હતી. વાર્તા એ સજ્જડ વેગ પકડ્યો હતો. એ સમયે હું એમાં કઈ રીતે જોડાઉં? મારાથી વાર્તાનું સ્તર જળવાશે? મારા પછી આગળ લખનારાને મુશ્કેલી ન પડે એનું પણ ધ્યાન રાખવું પડશે ને? વગેરે વિચારતી ફરી નીવાબહેનને મેસેજ કર્યો.

“તમે ૨૭મી કડી લખજો. તૈયાર રહેજો..” ટૂંકા પ્રત્યુત્તર સાથે વાત થઈ. અચાનક “તમને ૨૬મી કડી લખવાની છે.” એવો સંદેશ આવ્યો. હું એક બાજુ ખૂબ રાજી થઈ કે એક સરસ પ્રોજેક્ટ સાથે જોડાઉં છું. બીજી તરફ પરિવારમાં મજાની હિલચાલ ચાલતી હતી. ભાઈની સગાઈનાં પાકેપાયે ચર્ચાઓ ચાલતી હતી. મંગળ, ગુરુ અને શુક્ર અઢી દિવસ આમ જ વિત્યા આઠ દસ ફકરાનો હપ્તો મોકલ્યો. એ સમયે વ્હોટસેપ ગૃપમાં પણ એડ કરાઈ અને ફેસબુકમાં પણ… વ્હોટસેપમાં પાર્ટી ચાલતી હોય કેમ કે જેમનું લખાઈ ગયું હોય એવો રીલેક્ષ હોય અને જે વેઈટિંગમાં હોય એમને પણ ફકત આનંદ જ હોય. જ્યારે ફેસબુક ગૃપનું વાતાવરણ સાવ ઊંધું! એક વર્કશોપ જેવું. એક ફેક્ટ્રરીમાંથી વાર્તાનું ઉત્પાદન થતું હોય એવી ધમાલ!

જોડણીનું ધ્યાન રાખજો. પાત્રોનું વર્ણન જોજો. પ્રસંગોમાં ચૂક ન થાય એનું ધ્યાન રાખવું. જોજો ક્યાંય જોલ ન દેખાય! પોઈન્ટસ ટૂ પોઈન્ટસ જ લખજો વધારાનું નહી… અધ્ધ… શીખામણો અને અનેક શીક્ષકો…!

વાર્તાનાં હાર્દને તો પહોંચી પણ એ જ હપ્તાને સ્પર્શતા વાર લાગી, એક માનસીકતા મુજબ એને અનુરુપ થવું જ પડે એ વાત માંડ ગડ બેઠી. અંતે હારી જઈને મારાથી નહીં થાય કોઈ બીજાને આપી દ્યો. એવું કહેવાની ઈચ્છા થઈ આવી એ સમયે આખી ટીમ એકઠ્ઠી થઈ. રીઝવાન ભાઈ, અજય ભાઈ, અશ્વિનભાઈ અને વત્સલ ભાઈ… વહારે આવ્યા અને જાહ્નવી ફોઈ અને નીવાબેનનો સાથ મળ્યો. પોઈન્ટસ નક્કી થયા અને રાતો રાત લખવા બેઠી. અડધા દિવસમાં એપ્રુવ પણ થઈ. ૨૧.૦૨.૨૦૧૫ બીજે દિવસે શનીવારે બપોરે બરાબર બાર વાગ્યે મારી કડી બ્લોગ પર મુકાઈ અને બીજી તરફ ભાઈની સગાઈનાં સમાચારનો ફોન આવ્યો. જાણે એક હાથમાં બે લાડુ!

કથાકડી ૨૬ની લિંકઃ please click link to read story: https://nivarozinrajkumar.wordpress.com/2015/02/21/કથા-કડી-૨૬/

એ કડીની પ્રસ્તાવનાઃ
‘ક’ મારા નામનો પહેલો અક્ષર મને પહેલાં જ શીખવા મળ્યો. ભણતરનો સમય નીકળી ગયા પછી ભાષા પ્રત્યેની જાગૃતી અને માન વધી ગયું. કહેવાય છે ને? કે બાર ગાઉ ચાલીયે ત્યાં ભાષા બદલાય. બોલવાની લઢણમાં ફરક હોય પણ શુધ્ધ ભાષા એને સ્થાને અચળ છે. માતૃભાષા દિવસે જ મારી કડી પોસ્ટ થઈ છે એમાં આનંદ બેવડઈ ગયો! ફેસબુકની સફરે મને ઘણું આપ્યું છે. આ કથા કડીનાં સુત્રધાર Nivarozinબેન પણ એમાં જ મળ્યાં. ૨૦૧૨માં મારા ફિમેઈલ ગૃપની શરુઆતમાં જ “ખાતી નથી પીતી નથી.” ઢીંગલી ગીત મૂક્યું હતું. એ વડીલ સખીનો લાડ યાદ રહી ગયેલો.

બ્લોગ વિશે પણ ઘણી વખત માહિતી અને ચર્ચા કરતી એમની પાસે. પહેલા જ દિવસથી કડીની લિંક સાથે ટેગ કરી. ‘પછી નિરાંતે વાચું.’ મેસેજ કરી દીધો’તો મેં. રોજ રાતે વાંચી લેતી. રસ પણ પડવા લાગ્યો. દીદીના એક જ વખતનાં મેસેજ પછી મેં કહી દીધું કે, ‘મારી જગ્યા રાખજો.’ સાતમો હપ્તો આવે ત્યાં સુધીમાં ઓન્લાઈન જીવનમાં ભૂકંપ આવ્યો હોય એમ મારું જૂનું ફેસબુક પ્રોફાઈલ બંધ થઈ ગયું. નવું આઈ.ડી બનાવીને મેસેજ કર્યો દીદીને. “તમારો વારો આવશે એટલે ગૃપમાં એડ કરીશ.” એવું દીદીનાં જવાબથી ખુશ થઈ. ત્યારે ૧૯-૨૦ કડી સુધી સફર પહોચી ગઈ હતી. વાર્તાએ મજબૂતી પકડી. બહારથી ખો-ખોની રમત જેવી સરળ લાગતી કથા કડી. વાર્તા શિબિર કે વર્કશોપ સમું ગૃપમાં દાખલ થયા બાત મુદ્દાઓ; ચર્ચાઓ જોઈ પરસેવો છૂટી જાય. એકલવાયા ભાવજગત અને વિચારોનાં વેગે તો ઘણું લખાઈ જાય; આમ સહિયારા પ્રયાસમાં સૌનો સધિયારો લેતે લખવાનો અનુભવ રોલરકોસ્ટર રાઈડ જેવો રહ્યો! નિબંધ ન લાગવો જોઈએ, વર્ણનમાં અતિશયોક્તી ન હોય, પાત્રોને વાચાળ/ બોલકાં રાખો.. એક એક ફકરા સાથે કેટલું બધું!! ક્ષતિમાંથી જ શીખવા મળે છે; શીખનારનું જીવન હંમેશા વહેતું રહે છે સ્થગિત થતું નથી. મહત્વની અને નિર્ણાયત્મક તબ્બ્કે કડી લખવા સતત મારા માટે ઉજાગરો કર્યો અને જાગ્રતપણે કડીને ન્યાય આપવા પ્રોત્સાહિત કરી (સૌએ)માં ૨૬ નામ સમાવું છું. બાલિશ સવાલોનાં પરિપકવ જવાબો આપતી આખી કથા કડી ટીમનો આભાર સાથે હવે પછીનાં લેખકને ‘ખો’ આપુ છું.

— કુંજલ પ્રદિપ છાયા

Link on Pratilipi:  http://www.pratilipi.com/kunjal-pradip-chhaya-little-angel-1/kath-kadi-bhag-26

ક્ષણીક આવેલ એક વિચારને મોટા ફલક સુધી પહોંચાડનાર એવા નીવાબેનને અઢળક ધન્યવાદ. એમણે હકીકતે દિવસ રાત એક કરીને કામ કેમ થાય એ સાબિત કર્યું છે. એક લિડર અનેક લિડરને તક આપે એ રીતે એમણે મૂળ કથા કડી સિવાય વિવિધ બીજા પણ વિભાગ શરુ કર્યા. કચ્છી કથાકડીની જવાબદારી પણ મને આપી કે જે સાવ નાવિન્ય સભર પધ્ધતિ રહી. એક કડી એક્થી વધુ લેખકો લખે છે. ભાષાંન્તર અને ભાષાશુધ્ધિ અને વાર્તા ટાઈપિંગ માટે સૌનો સહકાર રહે છે દરેક કડી પાછળ!

૫૦ કડી ઉપરાંત કડી લખાઈ રહી છે સાથે વિવિધ પ્રાદેશીક ભાષા અંગ્રેજી હિન્દી સંસ્કૃત અને માત્ર સ્ત્રીઓ દ્વારા અને ફક્ત પુરુષો દ્વારા તથા બીજી અનેક પ્રયોગાત્મક કથાકડી મુખ્ય વાર્તાની સમાંતર જ લખાઈ રહી છે. વમળ વાર્તા મારી વ્યક્તિગત રીતે પ્રિય છે. એ મેં હનુમાન જયંતિનાં દિવસે પૂજ્ય મોરારી બાપુને સાંભળતે લખી હતી. બીજી બધી જ વાર્તાઓનું બંધારણ ખૂબ જ સશક્ત છે. ત્યારે એમ થાય કે દરેકનો હિસ્સો બનું. હરકોઈ પોતાના અંદાઝમાં લખે અને એ પછી એ અલાયદું ન રહી સામૂહિક થઈ જાય એ કોઈ નાનીસુની વાત નથી જ!

૧૫.૧૧.૨૦૧૫નાં વડોદરામાં મળેલ સ્નેહમિલન પણ મેં તો એ પણ ઓન્લાઈન માણ્યું. જીવંત પ્રસારણ જોયું હોય એમ એકેક તસ્વીરી ઝલક તરોતાજા લાગતી હતી. સાવ એકબીજાને અજાણ્યાં હોય એવા સામાજિક પ્રાણી કહેવાતા માનવ સમૂદાયને એક કર્યા છે કથાકડીએ.

હું તો નીવાબહેનને જાહ્નવી ફઈનાં બહેનપણી તરીકે ઓળખતી થઈ હતી. ફિલેમલ્સ ગૃપ ૨૦૧૨માં શરુ કર્યું ત્યારે પ્રથમ પોસ્ટમાં જ ‘ઢીંગલી’ ગીત મૂકીને એમણે લાડ કર્યો હતો. એ લાડકોડ એક ઋણાંનુબંધ બનીને ઠર્યો! અજયભાઈ, અશ્વિનભાઈ, રિઝવાન, ડો. કારીયા, વત્સલ, જેવા વડિલ મિત્રો પાસેથી ઘણું શીખવા મળ્યું. અને વડિલઓ સખીઓનો તો અમેય પહેલાંજ ઘરોબો હતો જ, જે વધ્યો. જીગર, ત્રિભુવન, નિમિષ, કંદર્પ કે એંન્જલ જેવાં સમોવડીયા મિત્રો સાથે મૌજ વધે છે. કેટલાંના નામ લખું? ના કોઈને ટેગ જ નહીં કરું કેમ કે સૌ કોઈ મનથી નજીક છે એ સૌ વાંચશે જ.

કથાકડીનો સાથ એ વખતે મળ્યો જ્યારે લખવૈયા હોવાના આત્મવિશ્વાસની શોધમાં હતી. જાણે કે રુકી રુકી સી જિંદગી ઝટ સે ચલ પડી…! એ પછી સતત શબ્દોને રવ આપવામાં પાછી પાની નથી કરી. એ ક્યારે ભૂલાશે નહીં.

કથાકડીની શૃંખલા ખૂબ જ માવજત પૂર્વક એનો આરંભ થયો હતો. એક ક્લાસિક વાર્તાનું સ્વરુપનાં લક્ષણ એનાં આહ્વાનમાં જ હતાં અને એવું ચોક્કસથી ઈચ્છ્નીય છે કે એનો આગાઝ જેટલો સશક્ત છે તો અંત પણ એટલો જ રસપ્રચૂર અને જકડી રાખે એવો પ્રચંડ રહેશે… શુભેચ્છાઓ.. સૌ આગળ ધપાવનારાઓને..

એક કડી લખ્યા બાદ બીજા લેખકને આગળ લખવાનો ‘ખો’ આપવો જાણે કે વાર્તાની અંતાક્ષરી! તદ્દન નવતર વાર્તા પ્રયોગનાં પ્રથમ સોપાન સમા કથાકડીને એક વર્ષ પૂર્ણ થયું છે. કેટલુંય કહ્યું અને સૌની પોસ્ટ વાંચી છે ત્યારે મન કથાકડી મય બની ગયું છે… ખાટા, તીખા, ખારા, તૂરા, કડવા, મીઠા બધાજ અનુભવોની સરવાણી સૌએ એકસાથે મળીને માણી..!!

અડગ આગેવાન નીવાબેન સહિત સૌ ખમતીધર લેખકોને અત્રેથી સલામ..

Kathakadi https://nivarozinrajkumar.wordpress.com/…/%E0%AA%95%E0%AA%…/
great experience to learn how to write with the group, by the group & for the group.
Heartily thnx to Nivarozin didi.. brilliant effort to conduct 50+ totally unexperienced writers to wrote such Morden style of novel!
Three cheers to Team..
નવો ચિલો પૂરવાર થયા એવી પ્રવૃતિનો એક નાનો એવો હિસ્સો હોવાનો ગર્વ છે. કથાકડી સતત ચાલતો અવિરત વાર્તા ઉત્સવ છે. એક આગાઝ છે.. એક નવતર અવસર નહીં કે… ક્ષણ્ભંગૂર પ્રાસંગિક પ્રવૃત્તિ… ||ઇતિ સિધ્ધમ||

#કુંજકલરવ ૦૮.૦૧.૨૦૧૬